Ekologiya canlı orqanizmlərin ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqəsini öyrənən elmdir. O, biosfer, ekosistemlər, növlər və onların əlaqələri, insan fəaliyyətinin təbiətə təsiri də daxil olmaqla geniş mövzuları əhatə edir. Ekologiya bizə ekosistemlərin necə işlədiyini və onların sağlamlığına və davamlılığına hansı amillərin təsir etdiyini anlamağa kömək edir.
Ekoloji layihələr ətraf mühitin yaxşılaşdırılmasına və təbii ehtiyatların davamlı idarə olunmasına yönəlmiş təşəbbüslərdir. Onlar ekosistemlərin bərpasından və nəsli kəsilməkdə olan növlərin qorunmasından tutmuş çirklənmənin və iqlim dəyişikliyinin azaldılmasına qədər geniş spektrli tədbirləri əhatə edir. Qlobal istiləşmə, biomüxtəlifliyin itirilməsi və ətraf mühitin çirklənməsi kimi müasir çağırışlar kontekstində ekoloji layihələr xüsusilə aktuallaşır.
Ekoloji layihələrin məqsədləri:
Biomüxtəlifliyin qorunması: Nadir və nəsli kəsilməkdə olan növlərin qorunması, təbii yaşayış mühitinin bərpası və qorunan ərazilərin yaradılması.
Davamlı resursların idarə edilməsi: Ətraf mühitə minimal təsirlə su və meşələr kimi təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə.
Təhsil və İcma İştirakı: Ətraf mühitlə bağlı problemlər haqqında ictimaiyyətin məlumatlılığının artırılması və ictimaiyyəti aktiv ekoloji fəaliyyətə cəlb etmək.
Sənaye və kənd təsərrüfatının davamlılığı: Təbiətə mənfi təsirləri azaldan ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyalar və təcrübələrin inkişafı.
Tədqiqat və Monitorinq: Ekosistemlərin sağlamlığını anlamaq və effektiv qorunma strategiyalarını hazırlamaq üçün elmi tədqiqatların aparılması.
Ekoloji layihələrin növləri:
Ekosistemin bərpası layihələri: Meşələr, bataqlıq ərazilər və sahilyanı ərazilər kimi deqradasiyaya uğramış əraziləri bərpa etmək məqsədi daşıyır.
Təhsil təşəbbüsləri: Ekoloji problemlər və davamlı inkişaf haqqında ictimaiyyətin maarifləndirilməsinə yönəlib.
Tədqiqat layihələri: İnsan fəaliyyətinin təbiətə təsirinin öyrənilməsi və onun mühafizəsi üsullarının işlənib hazırlanmasına yönəldilir.
Karbon Azaldılması Layihələri: Enerji səmərəliliyini artırmaq və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə etməklə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə aparmaq məqsədi daşıyır.
Dünyada ətraf mühitin mühafizəsi, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və ekosistemlərin bərpasına yönəlmiş bir neçə irimiqyaslı ekoloji layihələr həyata keçirilir. Böyük layihələrdən biri Afrikanın Böyük Yaşıl Səddindir. Növbəti postda digər layihələr haqqında ətraflı məlumat veriləcək.
Afrikanın Böyük Yaşıl Divarı, Sahel.
Sahara səhrası ilə həmsərhəd olan Afrika Sahel bölgəsi onilliklər ərzində riskli əkinçilik sahəsi olmuşdur. Ağacların tədricən kəsilməsi eroziyanı artırdı və ərazinin səhralaşmasına səbəb oldu.
Sahel dünyanın iqlim dəyişikliyinə ən həssas bölgələrindən biridir. Burada dolanışıqları əkinçilik və heyvandarlıqdan asılı olan milyonlarla insan yaşayır. Səhralaşma bu fəaliyyətləri getdikcə çətinləşdirir, qida böhranına və miqrasiyaya səbəb olur. Böyük Yaşıl Divar yerli icmaların inkişafı və təbii tarazlığı bərpa etməsi üçün imkanlar yaratmaqla bu problemləri həll etmək məqsədi daşıyır.
Sahara - dünyanın ən böyük səhrası
Sahara dünyanın ən böyük səhrasıdır, təxminən 9,2 milyon kvadrat kilometr ərazini əhatə edir, demək olar ki, ABŞ-ın ölçüsünə bərabərdir. Əlcəzair, Liviya, Misir, Mali və Niger də daxil olmaqla, Şimali Afrikanı əhatə edən Sahara səhrası ildə orta hesabla 7600 km2 genişlənir. Sahara Afrikanın ekoloji sistemində əsas rol oynayır, iqlimə, torpaqlara və su ehtiyatlarına təsir göstərir. Eyni zamanda, səhralaşma və iqlim dəyişikliyi Sahara kimi Sahara ilə həmsərhəd bölgələri təhdid edir, bu da Afrikanın Böyük Yaşıl Divarı kimi səhralaşmaya qarşı layihələri ekosistemləri və milyonlarla insanın həyatını qorumaq üçün xüsusilə əhəmiyyətli edir.
"Böyük Yaşıl Divar"ın yaradılması
2007-ci ildə Afrika Dövlətləri Birliyi Böyük Yaşıl Divarı yaratmağa başladı. Bu, Saheldə deqradasiyaya uğramış torpaqların bərpası üçün ən böyük layihədir. Plan 11 ölkədən keçən, təxminən 8000 kilometr uzunluğunda ağaclardan (əsasən akasiya) və digər bitkilərdən ibarət “yaşıl divar” yaratmaqdır. Əkin işləri səhralaşmadan əziyyət çəkən 20-dən çox ölkənin sakinləri tərəfindən həyata keçirilir.
İndiyədək layihə mühüm uğur əldə edib: milyonlarla ağac əkilib, münbit torpaqlar bərpa edilib və milyonlarla insanın həyatı yaxşılaşdırılıb, 2030-cu ilədək layihə 100 milyon hektar ərazinin yaşıllaşdırılmasını nəzərdə tutur. Layihə təkcə ətraf mühitə fayda vermir, həm də yoxsulluq və miqrasiya ilə mübarizəyə kömək edir, çünki yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması insanların daha yaxşı şərait axtarışında evlərini tərk etmə ehtiyacını azaldır.
Layihə haqqında əsas faktlar:
Maliyyələşdirmə: Layihə Dünya Bankı, Avropa İttifaqı və BMT daxil olmaqla beynəlxalq təşkilatlar, həmçinin iştirakçı ölkələrin hökumətləri tərəfindən maliyyələşdirilir. 2021-ci ilə qədər onun həyata keçirilməsi üçün təxminən 14 milyard dollar ayrılıb.
Ekoloji əhəmiyyət: Əkilmiş ağaclar və bitkilər iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə aparan karbonun tutulmasına kömək edir. Onlar həmçinin torpaq eroziyasının qarşısını alır, yerli su ehtiyatlarını qoruyur və biomüxtəlifliyi bərpa edir.
Təkcə ağaclar deyil: Ağaclarla yanaşı, layihəyə kol və otların əkilməsi də daxildir ki, bu da torpaq eroziyasının qarşısının alınmasında və kənd təsərrüfatı şəraitinin yaxşılaşdırılmasında mühüm rol oynayır.
Comentários